У Цэнтры дзяцей і моладзі адбылося мерапрыемства пад дэвізам “Сустрэча на ўсе 100!”, падчас якога прэзентавана кніга Вячаслава Якімава “Успаміны аб вайне, пасля якой я нарадзіўся”.
Вайна закранула, бадай, кожную сям’ю ў Беларусі. Асабліва жорстка пракацілася яна па віцебскай зямлі, якая паліта крывёю простых людзей – старых, дзецей, моладзі. Аб гэтым многа напісана, але ў кожнага з нас ёсць свой абавязак памяці – пакінуць наступным пакаленням сведчанне тых, хто перажыў жахі вайны, аднавіць забытыя імёны, знайсці сваякоў герояў, дагледзець помнікі.
Вячаслаў Васільевіч Якімаў напісаў кнігу – успамін аб вайне. Гэта не проста літаратурная праца – аўтарам праведзена вялікая работа па зборы і аднаўленні гісторый людзей, якія перажылі фашыскую акупацыю.
Вядучая сустрэчы, старшыня раённай грамадскай арганізацыі “Таварыства беларускай мовы” Валянціна Болбат нагадала вядомыя творы Сяргея Панізніка “Асвейская трагедыя”, Алеся Адамовіча “Я з вогненнай вёскі” і іншыя, па якіх праводзіліся ўжо літаратурныя сустрэчы. Кніга Вячаслава Якімава – новае моцнае сведчанне памяці, якое займае дастойнае месца ў дакументальным летапісу вайны.
— У маёй кнізе, — гаворыць Вячаслаў Васільевіч, — сабраны і апрацаваны ўспаміны землякоў з Езярышча Гарадоцкага раёна. Гэта праўдзівыя расказы людзей, якія перажылі вайну, былі маімі суседзямі і бачылі ўсё свамі вачыма. У нашым разуменні ёсць героі, ёсць ворагі. Але былі простыя людзі, якія апынуліся ў гэтай крывавай схватцы і вымушаны былі жыць у акупацыі: бачыць зверствы фашыстаў, хавацца ад іх, баяцца за сваё жыццё і ратаваць дзяцей, перажываць голад і нястачу.
— Я не пісьменнік, не журналіст, не валодаю майстэрствам напісання літаратурных твораў, — працягвае аўтар. — Але вырас на гэтай зямлі, таму палічыў сваім абавязкам расказаць пра тое, што бачыў сам, і захаваць пачутае ад тых, хто перажыў ваенны час. Большасць з гэтых людзей ужо няма ў жыцці. Таму ўсе імёны зменены. Сцвярждаю толькі адно, што ўсё напісанае — праўда, пачутая ад тых, хто сам бачыў і перажыў адзначаныя падзеі. У кнізе ўжываецца асаблівасць мясцовай гаворкі.
На долю Тамары Фёдараўны Кецкінай таксама выпалі ваенныя выпрабаванні — малалетнім вязнем яна прайшла канцлагер. Таму расказ з кнігі “Пятрок Бычыньскі” з яе вуснаў гучаў асабліва пранікнёна, у зале стаяла поўная цішыня. Прысутныя доўга прыходзілі ў сябе ад пачутага.
Аўтар патлумачыў, што па дадзеных афіцыйных крыніц 3 ліпеня 1941 года населеныя пункты колішняга Мехаўскага раёна — ст. Бычыха, Езярышча, сельсавет Кузьмінскі — 6 раз падвяргаліся налётам і бамбардзіроўкам, падчас якіх забіта 5 чалавек, паранена 4. Сярод загінуўшых і герой расказа Пятрок Бычыньскі.
Вячаслаў Васільевіч расказаў пра свайго суседа Нічыпара – як дабрыня і спагада гэтага чалавека дапамаглі выратавацца двум дзяўчатам, прыгнаным на расстрэл. І такіх выпадкаў у тыя страшныя гады было шмат. Адметна тое, што гэтыя людзі не лічылі сябе героямі, яны проста рабілі так, як падказвала ім сумленне.
Сваімі ўспамінамі аб пасляваенных гадах падзяліліся У.Я. Якаўлеў і А.І. Мядзюта. Дарэчы, Аляксандр Іванавіч нядаўна святкаў свой юбілейны дзень нараджэння, з чым яго і павіншавалі прысутныя.
Напрыканцы сустрэчы Вя-часлаў Васільевіч адзначыў, што нам вядомыя толькі тыя дадзеныя аб вайне, якія сталі ўжо дастаяннем грамадства. А выпадкаў геройства было куды болей. Трэба і далей праводзіць работу аб увекавечванні памяці герояў, салдат, простых людзей, загінуўшых ад варожых рук.
Вайна – самае вялікае мярзоцтва, якое можа быць на зямлі, — такі лейтматыў твораў аўтара, які адчуваецца ва ўсіх яго расказах. Людзі беспакарана забіваюць сабе падобных. Гэта ненармальна! Такога не павінна быць! Падчас любых ваенных дзеянняў у першую чаргу пакутуюць мірныя людзі, далёкія ад палітычных, эканамічных і іншых прычын вайны. Таму і сёння мы павінны быць пільнымі, праяўляць больш дабрыні, міласэрнаці, цеплыні і ўзаемапавагі ў адносінах адзін да аднаго. Мы павінны ўсімі сваімі дзеяннямі супрацьстаяць распальванню варожасці.
В.В. Болбат падзякавала за цікавую сустрэчу і ўручыла кнігі на беларускай мове В.В. Якімаву, У.Я. Якаўлеву, Т.Ф. Кецкінай, дырэктару Цэнтра дзяцей і моладзі А.Б. Марозавай.
У сустрэчы прымалі ўдзел вучні і настаўнікі гімназіі, СШ №2 і Прыдзвінска-Бароўскай СШ, удзельнікі клуба цікавых сустрэч.
Ларыса ЗАЙЦАВА.
Фота Генадзя КАЗЛОВА.
